تاریخچه کانون

تاریخچۀ کانون فرهنگی ناصر خسرو بلخی

کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی در سال ۱۳۶۷ خورشیدی بنا بر انگیزه و علاقۀ علم دوستی و فرهنگ‌پروری الحاج سید منصورنادری، از بودجۀ شخصی‌شان، در شهر کابل تأسیس گردید. در نخستین کنفرانسِ کانون، آیین نامۀ  آن در سه فصل و بیست و دو ماده به تصویب رسید. و بر مبنای مادۀ هفدهم و هجدهم آیین نامۀ مذکور، هیأت رهبری(رئیس، معاون و منشی) و اعضای فعال کانون از ترکیب زیر تشکیل گردید :

۱- الحاج سید منصور”نادری” ۲- اکادمیسن پوهاند داکتر عبدالاحمد جاوید ۳- کاندید اکادمیسن پوهاند میرحسین شاه ۴- کاندید اکادمیسن داکتر اکرم عثمان ۵- عبدالحسین توفیق ۶ -رضا مایل هروی ۷- رهنورد زریاب ۸- لطیف ناظمی ۹ – واصف باختری ۱۰ – محمد یوسف کهزاد ۱۱ – عبدالله نایبی ۱۲- محمد مهدی نصرت هروی .

آغازین اهداف کانون:

  • تشویق و پشتیبانی آفرینشگران و پژوهشگران علمی و ادبی؛
  • خدمتگزاری در زمینۀ قانون‌گذاری‌های علمی، فرهنگی، ادبی، هنری و مسایل اجتماعی، عاری از هرگونه گرایش‌های تفرقه افگنانه؛
  • تقویت سکتورهای ادبی و فرهنگی و رفع موانع از راستای گسترش آن‌ها؛
  • حمایت و تقویۀ پروگرام‌های‌ فرهنگی و کلتوری مطابق نیازهای جامعۀ افغانستانی؛
  • تهیۀ معلومات واقع‌بینانۀ علمی و فرهنگی برای سکتور فرهنگی و نشر گزارش‌های علمی و فرهنگی؛
  • حمایت از فرهنگیان و سهیم ساختن تمام اقشار جامعه در بازسازی فرهنگ و هنر؛
  • چاپ و تکثیر تمام آثار حکیم ناصر خسرو همچنان نشر رساله‌هایی که در بارۀ اندیشه‌ها و افکار حکیم ناصر خسرو بلخی توسط محققان و نویسندگان تهیه و از سوی هیئت مدیرۀ کانون قابل چاپ دانسته می‌شود؛
  • طرح وایجاد مرکز پژوهشی ناصر خسروشناسی از سوی کانون؛
  • راه اندازی کانکورهای ادبی در اخیر هر سال و اهدای جوایز بلند به آفرینشگران شعر، داستان، پژوهش‌های علمی و سایر کارهای مهم فرهنگی و هنری؛
  • ایجاد مراکز فرهنگی در سایر ولایات بخصوص تأسیس کتابخانه‌های عامه در مرکز و ولایات کشور.

دورۀ اول فعالیت‌های عملی کانون:

  • فعالیت عملی کانون با راه اندازی کانکور ادبی آغاز یافت. در سال ۱۳۶۷ نخستین فراخوان از سوی کانون برای اشتراک علما، دانشمندان، شاعران، نویسنده گان اعلام گردید که در نتیجه، شمار کثیری از آفرینشگران عرصه‌های ادبیات، فلسفه، علوم و هنر آثار بدیع و پژوهش‌های علمی‌شان را برای این کانکورِ بزرگ کاندید نمودند .
  • طی چهار سال پس از تأسیس کانون یعنی از سال ۱۳۶۷ تا سال ۱۳۷۰، همه ساله از محققان، نویسنده گان، شاعران، هنرمندان و سایر آفرینشگران عرصه‌های علم و فرهنگ دعوت بعمل آمده تا فراورده‌های فکری و تراویده‌های ذهنی شان را در بخش‌های پژوهش ادبی، پژوهش فلسفی، شعر، نقد، داستان، نقاشی، میناتوری و خوشنویسی برای اشتراک در کانکور‌های سالیانۀ حکیم ناصر خسرو بلخی ارائه دهند. و پس از ارزیابی آن آثار از سوی داوران، به آفرینشگران برتر، جوایز اول، دوم و سوم اهداء گردیده اند .چهارمین محفل اهدای جوایز به برنده گان که آخرین برنامۀ این کانکور بود در قوس سال ۱۳۷۰ با شکوه کم نظیری در شهر کابل گشایش یافت. دراین کانکورِ بزرگ، برای ۵۶ تن از شاعران، نویسندگان، پژوهشگران، خوش نویسان و نقاشان جوایز بلندِ نقدی اهداء گردید .
  • در تابستان سال ۱۳۷۰ خورشیدی به ابتکار کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی، به‌مناسبت نُه صد و سی اومین سال وفات حجت خراسان، حکیم ناصر خسرو بلخی، سمینار پژوهشی و تحقیقی در هوتل آریانا در کابل دایر گردید که در آن افزون بر بزرگان ادب و فرهنگ کشور، شماری از فرهنگیان کشورهای خارجی نیز حضور داشتند .
  • درسال۱۳۶۹ خورشیدی فصلنامه تحقیقی و پژوهشی «حجت» در ارگان نشراتی کانون به تدبیر الحاج سید منصور نادری تأسیس گردید که در کار گرادانی این نشریۀ وزین، استادان و دانشمندان بزرگ عرصۀ ادبیات تحقیقی کشور هر یک: استاد واصف باختری، دکتور اسد الله حبیب، عبد الحسین توفیق، رهنورد زرباب، پوهاند دکتور جلال الدین صدیقی، معاون سر محقق حسین فرمند، پوهندوی سید نور الحق کاوش، محقق حسین نایل، عبد الله نایبی، محمد مهدی نصرت هروی و رضا مایل هروی به عنوان مؤسسان و اعضای هیأت تحریر مجله شامل بودند. هشتمین شمارۀ این مجله در حوت ۱۳۷۰ از چاپ بر آمد و با آغاز تنش‌های ذات البینی در کابل، این نشریه جبراً محکوم با تأخیر گردید .
  • درقوس سال ۱۳۷۰ خورشیدی کتابخانۀ مرکزی کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو در شهر کابل تأسیس گردید و در همین آوان تهداب گذاری مجمع بزرگ کانون در چهار راهی سر سبزی واقع تایمنی کابل اساس نهاده شد؛ اما فعالیت کتابخانه بنابر تهدید جنگ‌ها در شهر کابل معطل قرار داده شد .

دورۀ دوم فعالیت‌های کانون پس از سقوط کابل و آغاز آشوب‌های داخلی:

  • با فروریختن آخرین برگ‌های تقویم سال ۱۳۷۱ و آغاز سال ۱۳۷۲ مجال زیستن در شهر کابل دشوار گردید وانبوهی از شهروندان گروه گروه به محلات مصون و آنسوی مرزها کوچیدند. ولایات شمال کشور که در مصونیت نسبی نفس می کشیدند به میزبانی شهریان کابل آماده شدند .در چنین احوالی شهر پلخمری مناسب ترین محلی برای ادامۀ فعالیت‌های کانون انتخاب شد و این به دو دلیل مؤثریت داشت: نخست آنکه زادگاه مؤسس و رئیس کانون که از آن مواظبت می‌نمود (درّۀ کیان) در ولایت بغلان و نزدیک به پلخمری موقعیت داشت که حضور ایشان به‌حیث یکی از رهبران متنفذ و مقتدر مذهبی و عنصر فعال سیاسی – اجتماعی آن روزگار، در حفظ ثبات سیاسی – امنیتی میان نیروهای در گیر در محل تأثر به‌سزایی داشت و این ثبات،‌ ضمانت خوبی برای ادامۀ فعالیت کانون بود. دودیگر اینکه شهرک مزدحم و پر جنب و جوش پلخمری که محل تلاقی چندین ولایات شمال کشور با هم و با مرکز بود، نقش و خصوصیت جغرافیایی روشنگرانۀ خود را حفظ نموده بود که زمینۀ مساعدی برای ادامۀ کار فرهنگی برای کانون فراهم نموده بود .
  • آغازین ماه‌های سال ۱۳۷۱ خورشیدی، فرجامین روزهای آفتابی در حیات کانون بود. در جوزای ۱۳۷۱ بنا بر تشدید جنگ‌ها در کابل، دفتر مرکزی کانون همانگونه که یاد شد، به شهر پلخمری انتقال یافت که پس از جابجایی کانون در آن شهر، نخستین اقدام، احیای مجدد کتابخانۀ کانون بود .این کتابخانه که قبلاً به کمیت بیست و پنج هزار جلد کتب مختلف النوع  از جمهوری اسلامی ایران خریداری وبا امکانات موبل و فرنیچر مدرن در شهر کابل آماده گردیده بود، در شهر پلخمری فعال گردید .
  • روابط گسستۀ کانون با فرهنگیان درشهرپلخمری مجدداً برقرار گردید و برنامه‌ها و وظایف کانون بر طبق پلان کاری آن بار دیگر از سر گرفته شد که نقش انسجام دهنده‌گی محترم پوهندوی دکتور سید نورالحق کاوش، معاون و دبیر کانون، دراین راستا در خور تمجید و ستایش‌است .
  • در جوزای ۱۳۷۲ دومین سمینار تحقیقی در احوال و آثار حکیم ناصر خسرو بلخی از سوی کانون در تالار کنفرانس‌های «تخنیکم نفت و گاز شهر مزار شریف» دایر گردید .در این سمینار که گروهی از شخصیت‌های فرهنگی، دانشمندان، ادبیات شناسان و استادان دانشگاه‌ها حضور داشتند، مقالات ارزندۀ تحقیقی ازسوی محققان ونویسنده گان ارائه گردید .
  • طی این سال‌های در گیری و جنگ، در نتیجۀ تماس‌ها و روابط کاری کانون با انجمن‌ها و نهادهای فرهنگی کشورهای همزبان یعنی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان، در سنبلۀ سال ۱۳۷۳ هیأت کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی به دعوت مقامات فرهنگی تاجیکستان جهت اشتراک در کنگرۀ جهانی هزارۀ فردوسی در شهر دوشنبۀ تاجیکستان سفر نمود. هیأت کانون ضمن اشتراک در کنفرانس، معاهداتی را با مقامات فرهنگی آن کشور از جلمه با انجمن«پیوند» به امضاء رسانید و قرار شد تا نماینده‌گی کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی در تاجیکستان و نماینده گی«پیوند» در شهر پلخمری ایجاد شود .
  • در ماه جدی سال ۱۳۷۲ هیأت کانون فرهنگی حکیم ناصر خسروبلخی به ریاست محترم الحاج سید منصور “نادری”، رئیس این کانون، به دعوت مقامات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به آن کشور سفر نمود. این هیأت ضمن بازدید، با مقامات فرهنگی آن کشور معاهدات همکاری متقابل را امضاء نمودند که به تأسی آن حدود بیست هزار جلد کُتُب مختلف النوع از آن کشور قسماً خریداری و تعدادی نیز از سوی مقامات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به کانون اهداء گردید که حجم نهایی کتابخانه با خریداری‌های بعدی کتاب به پنجاه هزار جلد می‌رسید .
  • در سالهای ۱۳۷۴ – ۱۳۷۶ کانون وارد مرحلۀ بهتری از فعالیت‌های فرهنگی گردید. طی این مدت بیش از یازده عنوان کتاب که برخی تألیف وبرخی نیز ترجمه شده بودند با تیراژهای بلندی از سوی انتشارات کانون به‌چاپ رسیدند؛ کتاب‌هایی چون “عرفان ابن سینا”، “عقاب”، “دعایم الاسلام”، “دیدگاه های ناصر خسرو در مسأله جبر و اختیار”، “اوج شاهین” ، “رهنمای مسافرت به اروپا” ، “ تاریخ خلفای فاطمی” و شمار دیگری از این گونه کتاب‌ها که چاپ برخی از آنها به‌وسیلۀ دستگاه طباعتی کانون(آی،بی،ام) که به‌منظور چاپ فصلنامۀ حجت خریداری شده بود، انجام یافته و برخی نیز در خارج از کشور با هزینۀ کانون به‌چاپ رسیدند.
  • چاپ دورۀ دوم فصلنامۀ پژوهشی «حجت» در سال ۱۳۷۲ در شهر پلخمری از سر گرفته شد؛ چاپ آن از شماره نهم آغاز گردید؛ شماره بیستم آن در حوت ۱۳۷۶ از چاپ بر آمد و با فرو پاشی مجدد کانون در اثر جنگ‌های داخلی در جوزای ۱۳۷۷ نشرات آن نیز متوقف گردید .
  • در سال ۱۳۷۶ حجم فعالیت کانون در زمینه‌های مختلفی از عرصه‌های فرهنگ، گسترش بهتری یافت. چنانکه به منظور شناسایی بهتر کانون در میان حلقات و مجامع فرهنگی جهان از آدرس کانون پیام‎هایی به مراکز مهم فرهنگی کشور‌های آسیایی، اروپایی و ایالات متحدۀ امریکا فرستاده شد. در این پیام‌ها از جانب الحاج سید منصور نادری، مؤسس کانون، آرزو برده شده بود تا بخاطر نجات افتخارات تاریخی و فرهنگی دیرین‌سال این مرزوبوم، که مورد دستبرد و تجاوز اجانب قرار گرفته بود، تشریک مساعی به‌خرج داده شود .این پیام‌ها به انجمن قلم در آمریکا، انجمن میشل بانو در فرانسه، انجمن زردشتیان هند درهندوستان، انجمن رودکی در ازبکستان و انجمن پیوند در تاجکستان فرستاده شد. همچنان پیام‌های مشابه و جداگانه‌، نیزعنوانی پنجاه و یک تن از شخصیت‌های مستقل و سرشناس فرهنگی افغان و غیر افغان اعم از نویسنده گان و محققان زبان و ادبیات فارسی مقیم کشور‌های مختلف جهان فرستاده شد .
  • کانون فرهنگی ناصر خسرو بلخی جهت به نظاره کشیدن ارزش‌های فرهنگی کشور، جشنوارۀ بزرگ کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی را رویدست گرفت و قرار بر آن شد تا این جشنوار، با اشتراک سه صد تن از فرهنگیان کشور و جهان از جمله یکصد تن از شخصیت های بین الملی به صورت شایسته در درۀ کیان دایر گردد؛ اما دریغا که با وجود مصارف هنگفت و تدارکات لازم آن از سوی کانون، بنابر گسترش و کشانیده شدن  دامنۀ جنگ به صفحات شمال، این همایش وسیع برگزار نشد .
  • در سال ۱۳۷۶ دومین نشریۀ کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی زیر نام “ماهنامه کیان” با محتوای متنوع علمی، ادبی و فرهنگی و در خور ذوق‌های مختلف از چاپ بر آمد و  تا جوزای ۱۳۷۷ نشر آن ادامه داشت .
  • سنگ‌تراشی و حکاکی یکی دیگر از عرصه‌های برازندۀ هنری بود که در جنب کانون فعالیت داشت. بهترین آثار گرانبهای هنری از سنگ‌ها و احجار قیمتی وغیر قیمتی به‎وسیلۀ حکاکان ماهرِ کانون، ساخته شده که تذهیب رواق‌های «مسجد جامع الحاج سید منصور نادری» در تایمنی کابل، یکی از نمونه‌های کاری این حکاکان است .
    • نخستین اقدام، از نو جان بخشیدن و احیای مجدد کانون پس از توقف چند سالۀ روزگار تاریک؛
    • طرح راهبردکاری و ایجاد تیم‎های مختلف برای سازماندهی فعالیت های کانون، اعم از زن و مرد؛ به ویژه جوانان که موتور متحرک جامعه را می سازد؛
    • طرح بخش‎بندی منزل دوم تعمیر حکیم ناصر خسرو بلخی برای دفاتر کانون، سالن کتاب‎خانه، آرشیف، سالن اجتماعات و…؛
    • بازگشایی کانون پس از سال‎ها؛ با رونمایی بزرگترین نسخۀ نفیسِ خطاطی و میناتوری شدۀ قرآن عظیم‎الشان و بی بدیل توسط خطاط چیره دست کانون، استاد محمد صابر یاقوت حسینی و همکاری بانو فرخنده زهرا نادری با تیم کاری‎اش، مشمول سید ارشاد نادری که در قسمت بسته‎بندی، صحافی و کارتخنیکی آن همکاری نمودند؛ به ابتکار و بودجه شخصی الحاج سید منصور نادری به مدت پنچ سال ( میزان ۱۳۸۳ الی میزان ۱۳۸۸ ) تذهیب و خوشنویسی گردیده است و اینک یکی از ‎شه‎کارهای کانون به حساب می رود که روزهای شنبه زیارت‎گاه‎ عام و خاص اند؛
    • تیاتر حماسی حجت خراسان، که قسمتی از زندگی حکیم ناصر خسرو بلخی درآن به تصویر کشده شده است، در سال ۱۳۸۸ با مدیریت مستقیم فرخنده زهرا نادری تنظیم و توسط مرحوم استاد عبدالقیوم بیسد، پدر تیاتر افغانستان و با نقش آفرینی ۹ تن از فعالین جوان وهنر پیشۀ تازه‎کار کانون و با نویسنده‎گی فیاض مهرآیین و عبدالطیف پدرام در تالار لیسۀ استقلال در سال ۱۳۸۸ کارگردانی و اجراء گردید؛
    • افتتاح و بازگشایی دوبارۀ کتاب‎خانۀ عامۀ کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی به کمیت سی و پنج هزار جلد کتاب در رشته‎های مختلف علوم، مجهز با وسایل ( الکترونیکی و انترنیت)؛
    • تدویر کورس‎های آموزش کتابداری جدید؛ در چندین دروه برای کارمندان کتاب‎خانه و مسلکی شدن کتابدارن کانون؛
    • ایجاد سیسِتم‎کاری با اصول و ارزش‎های جدید، مشمول تبدیل کانون؛ به سوی یک نهاد روش‎مند فرهنگی – اجتماعی؛
    • باز نمودن درهای کانون بر روی برنامه فرهنگی – اجتماعی و راه اندازی سیمینار‎های علمی، ادبی، شب‎های شعر، تجلیل از روز های تاریخی و عقیدتی، محافل بزرگداشت از جایگاه و شخصیت فرهیخته‎گان عرصه علم و ادب کشور؛
    • ترویج گفتمان اکادمیک و علمی، به دور از فضای ملتحم سیاسی؛
      • نخستین اقدام، از نو جان بخشیدن و احیای مجدد کانون پس از توقف چند سالۀ روزگار تاریک؛
      • طرح راهبردکاری و ایجاد تیم‎های مختلف برای سازماندهی فعالیت های کانون، اعم از زن و مرد؛ به ویژه جوانان که موتور متحرک جامعه را می سازد؛
      • طرح بخش‎بندی منزل دوم تعمیر حکیم ناصر خسرو بلخی برای دفاتر کانون، سالن کتاب‎خانه، آرشیف، سالن اجتماعات و…؛
      • بازگشایی کانون پس از سال‎ها؛ با رونمایی بزرگترین نسخۀ نفیسِ خطاطی و میناتوری شدۀ قرآن عظیم‎الشان و بی بدیل توسط خطاط چیره دست کانون، استاد محمد صابر یاقوت حسینی و همکاری بانو فرخنده زهرا نادری با تیم کاری‎اش، مشمول سید ارشاد نادری که در قسمت بسته‎بندی، صحافی و کارتخنیکی آن همکاری نمودند؛ به ابتکار و بودجه شخصی الحاج سید منصور نادری به مدت پنچ سال ( میزان ۱۳۸۳ الی میزان ۱۳۸۸ ) تذهیب و خوشنویسی گردیده است و اینک یکی از ‎شه‎کارهای کانون به حساب می رود که روزهای شنبه زیارت‎گاه‎ عام و خاص اند؛
      • تیاتر حماسی حجت خراسان، که قسمتی از زندگی حکیم ناصر خسرو بلخی درآن به تصویر کشده شده است، در سال ۱۳۸۸ با مدیریت مستقیم فرخنده زهرا نادری تنظیم و توسط مرحوم استاد عبدالقیوم بیسد، پدر تیاتر افغانستان و با نقش آفرینی ۹ تن از فعالین جوان وهنر پیشۀ تازه‎کار کانون و با نویسنده‎گی فیاض مهرآیین و عبدالطیف پدرام در تالار لیسۀ استقلال در سال ۱۳۸۸ کارگردانی و اجراء گردید؛
      • افتتاح و بازگشایی دوبارۀ کتاب‎خانۀ عامۀ کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی به کمیت سی و پنج هزار جلد کتاب در رشته‎های مختلف علوم، مجهز با وسایل ( الکترونیکی و انترنیت)؛
      • تدویر کورس‎های آموزش کتابداری جدید؛ در چندین دروه برای کارمندان کتاب‎خانه و مسلکی شدن کتابدارن کانون؛
      • ایجاد سیسِتم‎کاری با اصول و ارزش‎های جدید، مشمول تبدیل کانون؛ به سوی یک نهاد روش‎مند فرهنگی – اجتماعی؛
      • باز نمودن درهای کانون بر روی برنامه فرهنگی – اجتماعی و راه اندازی سیمینار‎های علمی، ادبی، شب‎های شعر، تجلیل از روز های تاریخی و عقیدتی، محافل بزرگداشت از جایگاه و شخصیت فرهیخته‎گان عرصه علم و ادب کشور؛
      • ترویج گفتمان اکادمیک و علمی، به دور از فضای ملتحم سیاسی؛
      • گشایش مجدد کورس‎های آموزشی، تعلیمی، دینی، هنری و لسان‎های خارجی و تشویق ورزش فتبال، برای رشد و ترقی جوانان؛گشایش مجدد کورس‎های آموزشی، تعلیمی، دینی، هنری و لسان‎های خارجی و تشویق ورزش فتبال، برای رشد و ترقی جوانان؛لحظات پایانی دورۀ دوم فعالیت کانون با آغاز بهار سال ۱۳۷۷ فرارسید و کانون یکبار دیگر آماج هیولای جنگ شد. با کشانیده شدن جنگ‌ها به‌صفحات شمال کشور تمام داشته‌های مادی و معنوی کانون به تاراج رفت. کتابخانۀ کانون که پنجاه هزار جلد کتب ادبی، تاریخی، دینی، فلسفی، هنری … داشت با تمام تجهیزات و ملحقات آن از طرف چپاول‌گران غارت گردید .ماشین آلات و افزار کارِ حکاکی و سنگتراشی که عواید قابل ملاحظه‌یی از مدرک فروش تولیدات آن بدست می‌آمد و همچنان تجهیزات و ماشین آلات مطبعۀ کانون که تمام نشرات کانون بوسیلۀ آنها انجام می‌یافت با پول‌های گزافی که از وجوه کانون خریداری شده بود، مورد چور و چپاول جنگ‌افروزان قرار گرفت و از میان رفت .افزون بر غارت و تاراج داشته‌های مادی کانون، ارزش‌های معنوی آن نیز شدید ترین صدمات را متحمل گردید. با تأسف و اندوه فراوان، بهترین و شایسته‌ترین فرزند صدیق کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی، جاودان‌‍یاد محمد اسحق دلگیر، در آن روزگار شوم در گذشت. مرحوم دلگیر که یکی از شاعران شناخته شدۀ کشور بود و سال‌های متمادی به‌حیث دبیر کانون در ولایت بلخ خدمات فراموش ناشدنی را انجام داد و دریغا که در نتیجۀ فشار و اختناق جنگ جانش را از دست داد. روانش شاد و یادش گرامی باد .در آن آوان کارمندان و اعضای فعال کانون نیز در حالت رقّت‌بار اقتصادی و بی‌سرنوشتی قرار گرفته بودند و ناگزیر مهاجرت اجباری را به کشور‌های همسایه اختیار کردند . 

        دورۀ سوم فعالیت کانون بعد از کنفرانس بن و تأسیس دولت جدید:

        با پایان سال‌های سرد و سکوت و سال‌های فترت و بی‌ثمری، آغاز دیگری در سیستم سیاسی کشور پدید آمد و کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو که در سال‌های جنگ؛ زیان‌های فراوانِ مادی و معنوی را متحمل و تمام تأسیسات آن مورد چپاول قرار گرفته بود، از نو جان یافت. فرخنده زهرا نادری پس از ختم تحصیلات عالی و بازگشت به افغانستان مسؤولیت بازسازی کانون فرهنگی و کتابخانۀ عامۀ کانون فرهنگی ناصر خسرو بلخی را به عهده گرفت و در این عرصه کارهایی ارزنده‌یی را در طی ده سال پسین فعالیت‌های کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی انجام داده است، که در ذیل بدان‌ها پرداخته می‌شود:

        • نخستین اقدام، از نو جان بخشیدن و احیای مجدد کانون پس از توقف چند سالۀ روزگار تاریک؛
        • طرح راهبردکاری و ایجاد تیم‎های مختلف برای سازماندهی فعالیت های کانون، اعم از زن و مرد؛ به ویژه جوانان که موتور متحرک جامعه را می سازد؛
        • طرح بخش‎بندی منزل دوم تعمیر حکیم ناصر خسرو بلخی برای دفاتر کانون، سالن کتاب‎خانه، آرشیف، سالن اجتماعات و…؛
        • بازگشایی کانون پس از سال‎ها؛ با رونمایی بزرگترین نسخۀ نفیسِ خطاطی و میناتوری شدۀ قرآن عظیم‎الشان و بی بدیل توسط خطاط چیره دست کانون، استاد محمد صابر یاقوت حسینی و همکاری بانو فرخنده زهرا نادری با تیم کاری‎اش، مشمول سید ارشاد نادری که در قسمت بسته‎بندی، صحافی و کارتخنیکی آن همکاری نمودند؛ به ابتکار و بودجه شخصی الحاج سید منصور نادری به مدت پنچ سال ( میزان ۱۳۸۳ الی میزان ۱۳۸۸ ) تذهیب و خوشنویسی گردیده است و اینک یکی از ‎شه‎کارهای کانون به حساب می رود که روزهای شنبه زیارت‎گاه‎ عام و خاص اند؛
        • تیاتر حماسی حجت خراسان، که قسمتی از زندگی حکیم ناصر خسرو بلخی درآن به تصویر کشده شده است، در سال ۱۳۸۸ با مدیریت مستقیم فرخنده زهرا نادری تنظیم و توسط مرحوم استاد عبدالقیوم بیسد، پدر تیاتر افغانستان و با نقش آفرینی ۹ تن از فعالین جوان وهنر پیشۀ تازه‎کار کانون و با نویسنده‎گی فیاض مهرآیین و عبدالطیف پدرام در تالار لیسۀ استقلال در سال ۱۳۸۸ کارگردانی و اجراء گردید؛
        • افتتاح و بازگشایی دوبارۀ کتاب‎خانۀ عامۀ کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی به کمیت سی و پنج هزار جلد کتاب در رشته‎های مختلف علوم، مجهز با وسایل ( الکترونیکی و انترنیت)؛
        • تدویر کورس‎های آموزش کتابداری جدید؛ در چندین دروه برای کارمندان کتاب‎خانه و مسلکی شدن کتابدارن کانون؛
        • ایجاد سیسِتم‎کاری با اصول و ارزش‎های جدید، مشمول تبدیل کانون؛ به سوی یک نهاد روش‎مند فرهنگی – اجتماعی؛
        • باز نمودن درهای کانون بر روی برنامه فرهنگی – اجتماعی و راه اندازی سیمینار‎های علمی، ادبی، شب‎های شعر، تجلیل از روز های تاریخی و عقیدتی، محافل بزرگداشت از جایگاه و شخصیت فرهیخته‎گان عرصه علم و ادب کشور؛
        • ترویج گفتمان اکادمیک و علمی، به دور از فضای ملتحم سیاسی؛

        گشایش مجدد کورس‎های آموزشی، تعلیمی، دینی، هنری و لسان‎های خارجی  و تشویق ورزش فتبال، برای رشد و ترقی جوانان؛

      پس از تاسیس دوبارۀ سنگ بنای کانون و ایجاد سیستم منظم و قانومند به دست فرخنده زهرا نادری کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی به موفقیتهای دست یافتند که از جمله…

      • گشایش نمایشگاه و فروشگاۀ بزرگ کتاب با همکاری تیم فعالین؛ در چارچوب تشکیلات کانون به طور موقتی، الی تکمیل شدن ساختمان شش طبقه‎یی تعمیر حکیم ناصر خسرو بلخی؛
      • نشر دوباره فصل نامه پژوهشی وادبی حجت، ارگان نشراتی کانون در سال ۱۳۸۴ با محتوا و دورنمایۀ وزین ادبی و نشر مقالات بکر و تازۀ قلم به دستان دانشمند کشور؛
      • سفرهیات کانون در سال ۱۳۸۳ به جمهوری اسلامی ایران، اشتراک در نمایشگاه بین المللی کتاب و خریداری ده‎ها هزار جلد کتاب از رشته‎های مختلف؛
      • طرح جاده حکیم ناصر خسرو بلخی در سال ۱۳۹۱ با تیم کاری در ناحیه چهارم شهر کابل و اعمار آبده یادگاری با دیزاین مرغوب و حکاکی تصویر و مختصر زنده گی حکیم فرزانه بلخ، مزین با لوح تقدیر اکادمی علوم افغانستان؛
      • اشتراک نماینده‎های کانون، برای اولین بار در کنفرانس بین المللی بیداری اسلامی در سال ۱۳۹۲، در جمهوری اسلامی ایران؛
      • تهداب گذاری و اعمار موازی یازده هزار متر مربع زمین در شهر غزنی، به نام پارک تفریحی حکیم ناصر خسرو بلخی در سال ۱۳۹۲ به پیشواز از (غزنی مرکز فرهنگ و تمدن اسلامی)؛
      • گشایش نمایشگاه نقاشی با سر انگشتان هنر آفرین نقاش چیره دست کانون، استاد محمد صدیق دانش و همکاری تیم فعالین که سیر حرکت و پارۀ زندگی هفت سالۀ ناصرخسرو را به تصویر می کشد، شه‎کاری هنری کانون به حساب می آید؛
      • ایجاد کمیته علمی از صاحب نظران مطرح و چیز فهم افغانستان به منظور بازتولید آثار نایاب؛ به‎وِیژه چاپ و تصحیح آثار سید نادر شاه کیانی، سید نورالدین رونق نادری و…
      • چاپ ده ها جلد کتاب دینی، تاریخی، ادبی، مجموعه‎های شعری و مجموعه های مقالات از محافل فرهنگی و ادبی و…
      • کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی فعالیت‌های یاد شده را بسنده نمی‌داند و هر از گاهی در پی برگزاری برنامه‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و… می‌باشد و از دوست‌داران این عرصه‌ها تقاضای همکاری و مساعدت را دارد.